Home
Kolonoskopiden korkmayın !..
kolonoskopi-girisimi_360x220

Kolonoskopiden korkmayın !..

Kolorektal kanserler dünyada en sık görülen 4. kanser olup, kansere bağlı ölümlerde erkeklerde 2., bayanlarda 3. sıradadır. Her yıl Dünyada yaklaşık 1 milyon yeni kolorektal kanser vakası bildirilmektedir.Dünya ortalamasının 100.000’de 20-25, gelişmiş toplumlarda ortalama 100.000’de 50 olduğu dikkati çekmektedir. Ülkemizdede kolon kanserleri tüm kanserler arasında 4 sıkılıkta görülmekle birlikte gastrointestinal kanserler arasında 1 sıkılıkta görülmektedir. KKTC de retrospektif yapılan bir çalışmada erkeklerde ortalama 64 (28-87), kadınlarda ise 65 (27-98) yaşlarında görüldüğü gösterilmiştir. 30 yaşlardan önce dahi görülebilen kolon kanserlerinde esas hedef hastalık oluşmadan veya oluşmuşsa erken evrede tanı konulması ve daha kalıcı tedavi uygulanmasıdır. Hastalığın oluşmaması için bazı bireysel önlemler vardır. Bunlar:

 

Tablo 1. Kolorektal kanser riskinin azaltılması için uygulanabilecek

bireysel önlemler şunlardır.

1. Kalori alımı kısıtlanmalıdır. Özellikle kırmızı et ve hayvansal yağ

tüketimi azaltılmalı, beyaz et tercih edilmelidir.

2. Sebze ve meyve alımı artırılmalıdır. Belli oranda lifli besinler tüketilmelidir.

Bisküvi ve çikolata gibi ürünlürle yapılacak ara öğün veya

atıştırmaların yerine elma, portakal, muz gibi çeşitli meyveler veya

sebzeler tercih edilmelidir.

3. Düzenli ekzersiz programları uygulanmalıdır.

4. Sigara bırakılmalı, alkol alımı kısıtlanmalıdır.

5. Elli yaşın üzerindeki bireyler veya ailesinde kolorektal kanser öyküsü

olanlar toplum tarama programlarına katılmalı (gaitada gizli kan testi ve kolonoskopik muayene) veya düzenli kontrollere gitmelidir.

6. Yeni başlayan barsak haraketlerinde değişiklik, defekasyon problemleri,

kilo kaybı, gaytada kan, karında daha önce olmayan ağrı ve hassasiyet

durumlarında hekime başvurulmalıdır.

7- Ailesel kolon polipozisi olan kişilerde koruyucu kolektomi planlanmalıdır.

Erken teşhis için ise günümüzde en etkili tanı metodu kolonoskopidir.

Kolonoskopi uzun ve bükülebilir (fleksible) bir aletle (Resim 1: kolonoskop) kalın bağırsağın içini örten tabakanın tamamının görsel yolla güvenli ve etkili olarak incelenmesidir. Kalın bağırsağın son kısmına kadar yerleşen hastalıkların tanısında, biopsi almada ve poliplerin çıkarılmasında kullanılır. Bu işlem için hastanede yatmaya gerek yoktur. Günlük randevu alınarak yapılabilir bir uygulamadır.
kolonoskop

Resim 1: Kolonoskop

 

Kolonoskopi aşağıdaki özelliklere sahip bireylere yapılmalıdır.

  • Dışkılama alışkanlığında değişiklik,ve dışkı ile olan kanamalar
  • Nedeni bilinmeyen kan düşüklüğü (anemi)
  • Açıklanamayan karın ağrı ve belirtilerini kontrol etmek
  • İnflamatuar bağırsak hastalıklarının kontrolü (Kolit, Crohn Hastalığı, Ülseratif Kolit)
  • Kalın bağırsağın baryumlu grafilerinde polip veya tümör şüphesi olduğunda
  • Dışkıda gizli kan tespit edilenlerde
  • İzah edilemeyen ishal ve dışkılama alışkanlığında değişikliklerde
  • Daha önceden kolon polipi veya kanseri geçiren hastalarda
  • Ailesinde polip veya Kolon Kanseri hikayesi olanlarda,
  • Nedeni açıklanamayan kilo kaybı olanlarda kolonoskopi yapılmalıdır.

KOLONOSKOPİ İÇİN NASIL HAZIRLANMAK GEREKİR ?
Yeme / İçme

İşlemin yapılacağı günden en az 1-2 gün önce lifli gıdaların kısıtlanması ve posasız gıdaların tüketilmesi bağırsak temizliği için yararlı olur. İnceleme yapılacak gün yemek yenilmemesi gerekir. Eğer kullanıyorsa kalp, tansiyon ve tiroid ilaçları su ile alınmalıdır.

Özel durumlar /İlaç kullanımı

Herhangi bir ilaca karşı alerjisi olanlar, kalp ve akciğer hastalığı olanlar ve hamileler durumlarından doktoru haberdar etmesi gerekir.

Kolonoskopiden en az 1 hafta öncesinden asipirin ve diğer anti-inflmatuvar ilaçların (ibufen, naprosin vs ) kesilmesi ve demir preparatlarının kullanılmaması gerekir.

Kanı sulandıran ilaç (kumadin, dipiridamol, tiklopidin, vs) kullanan hastalar işlem öncesi kendi doktorları ile görüşerek kolonoskopi için bu ilaçların ayarlanmasını istemelidirler.

Bağırsak Hazırlığı

Kolonoskopi öncesi bağırsak temizliği yapılmalıdır. Kalın bağırsağın iç yüzünü örten tabakanın incelenebilmesi için iyi bir bağırsak temizliği şarttır. Bu nedenle doktor, işlemden bir iki gün önce lifli gıda kısıtlaması önerebilir. Buna ek olarak bağırsak temizliği için ağızdan alınan ve  kısa zamanda temizlik sağlayan özel solüsyonlar verilir. Bu dönmede aşırı derecede su kaybı olacağı için bol miktarda su içilmesi gerekmektedir. (Bağırsak temizliğini doktor ayrıntılı olarak anlatır.)

 

KOLONOSKOPİ NASIL YAPILIR ?

İşlemin yapılacağı ünitede kan basıncı, nabız hızı hemşire tarafından kaydedilir. İşlem sırasında sakinleştirici ve ağrı kesici ilaç vermek için hemşire bir damar yolu açar ve serum takar.

Kolonoskopi işlemini yapabilmesi için sedye üzerine sol yan poziyonda yatılır ve ayaklar karına doğru çekilir. Doktor önce anal (makat) bölgesini muayene eder. Eldiven kullanarak parmağı ile kalın bağırsağın son kısmını ve anüsü (makat) değerlendirir. Bunu takiben kolonoskopi cihazını anüsten ilerleterek kalın bağırsağı incelemeye başlar (Resim 2). Bu incelemeyi yapabilmesi için bağırsak içine hava vererek şişirmesi gerekir. Bu işlem sırasında bazı hastalarda gerginlik ve kramp tarzında ağrı oluşabilir. Bu şikayetlerin hepsi işlem bittiğinde geçer. İnceleme, kalın bağırsağın ince bağırsak ile birleştiği yere kadar devam eder. Böylece tüm kalın bağırsak (kolon ve rektum) incelenir. Hastanın arzu ettiği durumlarda bu işlem anestezi ile yapılması mümkündür. Daha çok tercih edilen bu yöntemle hastalar hiçbir şekilde ağrı duymazlar.

kolonoskopi girisimi

Resim 2:Kolonoskopi girişimi

İşlem sırasında gerekli yerlerden biyopsiler alınabilir (doku parçaları) ve varsa polipler (kalın bağırsak içindeki kabarık iyi huylu oluşumlar) çıkarılabilir (Reaim 3).

 

kolon polipleri

Resim 3: Kolon polipleri

NE ZAMAN BİYOPSİ (PARÇA / ÖRNEK ) ALINIR ?

İşlem sırasında doktor bağırsak içinde şüpheli alanlar görürse daha fazla inceleme yapabilmek için örnek almak isteyebilir. Bunun için kolonoskobun biyopsi kanalından bir özel alet yardımı ile parça alır. Bu alınan doku parçaları (biyopsi) patoloji laboratuarında tahlil edilir. Bu sonuca göre başka tetkikler yaptırmak gerekebilir.

POLİPEKTOMİ NEDİR ?

Polipler kalın bağırsağın (kolon ve rektum) yüzeyini örten tabakanın (mukoza) anormal büyümesi sonucu gelişen ve bağırsak kanalı (lümen) içine doğru büyüyen oluşumlardır. Başka bir deyişle bağırsağın iç yüzünü döşeyen örtü üzerinde olan kabarıklıklara polip denir. Polipin endoskopi (kolonoskopi-sigmoidoskopi) yardımı ile çıkarılmasına polipektomi denir (Resim 4-5). Poliplerin çapları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. Eğer doktor inceleme sırasında polip görürse kolonoskop ile onun çıkarılması ve tahlile gönderilmesi gerekir. Bu işlem sırasında hasta ağrı duymaz.

 

kolonoskopla polipektomi

Resim 4: Kolonoskopla polipektomi


Daha geniş poliplerde ise tamamen çıkartılmaları için birden fazla tedavi yöntemi gerekebilir. Fakat bazı polipler büyüklükleri, pozisyonları ve sayıları nedeniyle endoskopik yöntemlerle çıkarılamaz. Bu durumda ameliyat ile kalın bağırsağın polip içeren bölümünün çıkarılması gerekir.

Küçük polipler çoğu zaman herhangi bir bulgu vermese de zamanla büyür kanama, karın ağrısı gibi şikayetlere neden olabilir. Poliplerin büyük bir kısmı iyi huylu oluşumlardır. Polipler, kanser gelişiminde, öncü lezyonlar oldukları için erken dönemde çıkarılması gerekir.

kolon polipleri kolonoskopla polipektomi_1

Resim 5 : KOLONOSKOPLA POLİPEKTOMİ

Kolonoskopi dolayısı ile yalnızca tanısal amaçlı kullanılan bir yöntem olmayıp tedavi edici girişimler içinde kullanılmaktadır.

Bunlar:

  1. Polipektomi (Poliplerin çıkarılması)
  2. Koterizasyon (kanamaları durdurmak için kanayan lezyonların elektrik enerjisi kullanılarak yakılması)
  3. Skleroterapi (kanamayı durdurucu ilaçların enjeksiyonu)
  4. Dilatasyon (Daralmış bağırsak bölgelerinin genişletilmesi)
  5. Detorsiyon (kalın bağırsağın kendi etrafında dönmesinin düzeltilmesi)

 

KOLONOSKOPİNİN YAN ETKİLERİ VAR MIDIR ?

Uzman deneyimli doktor tarafında güvenirlilikle yapılan bir incelemedir. Çok ender de olsa bazı komplikasyonları vardır. İşlem sırasında kalın bağırsak duvarında bir yırtık oluşabilir ve bağırsak içerikleri karın zarına geçebilir. Bu durum karın iç zarında iltihaba neden olabilir.

Diğer bir yan etki parça alınan veya polipektomi yapılan yerden kanama olmasıdır. Bunlar genelde kendiliğinden durur. Ender olarak bu gelişen yan etkileri düzeltmek için acil ameliyat gerekebilir. Eğer işlem sonrası şiddetli ağrı, üşüme , titreme, kusma, ateş yükselmesi, anüsten bolca taze kırmızı kan gelmesi olursa mutlaka doktoru aramak gerekir.

Erken tanı koymaya yarayan, bununla birlikte tedavi edici fonksiyonuda olan, anestezi altında yapıldığı zaman ağrı vermeyen ayrıcada uzman ve deneyimli doktorlar tarafından yapıldığında çok ender komplikasyonu olan kolonoskopiden korkmamak gerekir.

  •  
  •  
  •  
  •  
  •  

Leave a Comment

*

*